Mây hạ về đâu

Anh thường hỏi mây hạ về đâu? Từ điểm bắt đầu trên hiện tại, em tập đi không ngoảnh lại phía sau. Sáng nay dưới tàng cây phượng rộng theo tháng năm mầu kỷ niệm, em muốn kể. Kể thật nhiều cho anh nghe về mùa hạ ở đây.

Từng cơn mưa đến rồi vội đi không kịp ướt đất khô. Đám mây trắng từ phương nào bay trở lại, không kịp che mặt trời gay gắt. Có nguời mẹ ngày càng ngại ngần nắng hạ. Ngại ngần quanh nóng và mưa chen nhau lúc ra ngoài để khi trở về khốn khổ xác thân. Tuần một lần vào lúc nắng chưa lên, em lái xe qua con đường nối liền từng ngôi nhà của những đứa con gái tới nơi cha nằm an nghỉ giữa cỏ hoa. Mùa hè, vắng đám học trò làm đường quen bớt chộn rộn, ngược xuôi. Nắng chói, lòa đôi mắt. Mưa tạt, buổi trưa dài. Từng giòng xe tiếp nhau vút qua, làm chùng bước người phương xa ghé lại. Dẫu tính cố hữu là chậm rãi, cạnh nhịp sống trôi nhanh. Nhưng rồi em cũng phải vượt qua, như đã từng vượt qua những buồn vui xâu tiếp vào nhau.

Bàn tay run trên đôi chân không vững, không điểm tựa nào ngoài khoảnh trống chung quanh. Không biết tự bao giờ, mẹ không còn tự tay thắp nhang. Em quỳ trên đám cỏ xanh trộn lẫn nhiều cỏ úa tiêu điều vì nắng nóng. Tay cầm bật lửa, tay kia đưa lên che gió, cuối cùng rồi cũng đốt được. Mẹ cắm những nén nhang em trao vào chiếc lư hương bạc màu. Em lạy trong câu khấn của mẹ quanh tiếng hót lũ chim chuyền cành. Từ sau lần giải phẫu, mẹ buồn bởi không thể nào quỳ lạy cùng con. Khi mẹ ngồi lên bệ đá, em thấy nhiều sợi tóc mới mọc, lấp lánh như tơ trời qua đốm nắng dọi trên đỉnh đầu của mẹ. Sáng nay em chợt thấy trong gương. Tóc em và tóc mẹ giờ đang có trong nhau, anh có biết? Mẹ từng là em ngày trước rồi em sẽ là mẹ ngày sau. Chuỗi vòng tròn không thấy điểm tận cùng, lúc nào cũng trăn trở trong em năm tháng trở lại đây. Trong nỗi biết mà sao còn trăn trở. Tự dưng em muốn hỏi, anh có hạnh phúc không khi bám những vòng quay?.

Bên phần mộ, mẹ ngồi giữa từng vòng khói tỏa hương tan loãng hư không. Trong phút chốc em mơ thành mây trắng, nương cánh gió bay xa. Mùi nhang khói quyện đầy trong khoảnh khắc. Hơi hương dẫu ngạt ngào, còn lại gì đâu! Mẹ biết thế nên an ổn, bình thường với những cây nhang thật ngắn, không khói, không hương thắp ở nhà.

Rất ít khi nhớ mà đem theo cuộn ống nước nối vào, em hứng nước với chiếc xô bằng nhựa mẹ để sẵn trong xe. Lòng mẹ lúc nào cũng lo cho người, còn thêm nặng lòng lo cho cỏ, cho hoa. Hai cây trúc đào trồng mùa hạ trước, cây này lớn cao trổ nhiều hoa, cây kia èo uột. Mẹ băn khoăn xa xót nhìn cây tựa lũ con. Đứa còi cọc, cạnh đứa mượt mà tươi thắm. Em vừa tưới nước vừa nhìn những cánh hoa tàn, gió thổi úp mặt lên trên những cọng cỏ khô ngày hạ. Cỏ và hoa giờ là một. Cỏ úa, hoa tàn. Người cha về cùng đất trộn lẫn trong hoa và cỏ. Xấu đẹp, thua hơn một đời cũng chỉ còn lại nơi đây cát bụi.

Ta thấy hoa có rác
Ta thấy rác có hoa
Ta thấy người và ta
Vòng nhân duyên bất tận

Ta thấy đời lẩn quẩn
Ra vào cửa tử sanh
Ngày trôi qua mong manh
Hoa tàn lại thành rác

Ta rời xa bến giác
Ta ngụp lặn biển mê
Câu kinh dài lê thê
Ta niệm hoài không thuộc

Ta đi không thắp đuốc
Mò tìm vết chân như
Chỉ thấy bóng phù hư
Từ tâm ta vọng khởi...

(Diêu Linh)

Em thầm nghĩ, sẽ đọc cho mẹ nghe bài thơ này trước khi mẹ đi nghỉ đêm nay, bất chợt nghe những câu nói thốt ra trong khoảnh vắng.

- Nắng từ bên này dọi xuống, không có bóng những cây sồi làm dịu bớt phần nào như phía bên kia, nên cho dù được chăm sóc nâng niu cây vẫn không tuơi tốt. Đời người không qua khỏi chuỗi nhân duyên huống cây.

Mẹ là người làm vườn cần mẫn, chọn giống quý, bằng không cũng là những hạt tốt lành trước khi gieo xuống. Đất được chọn là thức ăn nhiều dinh dưỡng, nước diụ dàng thấm đẫm từng ngày, như giòng sữa mẹ dành cho con bé bỏng. Rồi quan sát, nâng niu không chạm dù rất khẽ, những mầm non từ sự sống hình thành. Hiền Hòa nói với em người làm vườn có điểm giống người tu. Chọn nhân trước thay vì lo quả xấu. Chăm sóc, giữ gìn đúng cách là nhân duyên tạo kết quả về sau.

Lẽ ra em an lòng về mẹ, nhưng đôi mắt mẹ trong khi nói vẫn xa xăm. Đã bao nhiêu ngày qua đi như thế ở đây. Em bỏ tất cả để trở thành chiếc bóng bên mẹ. Hay ngược lại- mẹ theo em lặng lẽ hơn bao giờ. Hai mẹ con thường im lặng, chỉ đối thoại khi cần như cùng giữ cho nhau khoảng sâu lắng bên trong. Nếu anh hỏi có buồn không? Câu trả lời của em sẽ là không. Em đã tìm, đã thấy và có niềm vui của người biết sống một mình. Cảm nhận đó dường như không phải từ khi em bước vào chùa, mà chính là khi em quay lại con đường bỏ dở từ lâu. Khác chăng, thuở đó trong đôi mắt thế gian em "già khi trẻ". Bây giờ, niềm an vui bên hoán đổi không hay tạo nụ cười an lạc, dù thời gian qua vội trên nhiều xáo động.

Em vẫn thường nghe nói mẹ là người hạnh phúc.Thật ra người hạnh phúc bây giờ em biết, là em. Được đi theo đoạn cuối gập ghềnh, bên chiếc xe già cỗi đang cố sức leo lên con dốc, em học cùng chia sẻ được nhiều. Càng thương mẹ càng nhìn thấy vòng quẩn quanh dài vô tận. Bốn lần giải phẫu trên một phần thân thể, luợng thuốc mê càng về sau tác dụng càng cao. Mẹ sống giữa quá khứ lẫn vào trong hiện tại. Có lẽ cuộn băng đời thu mãi đã đầy, giờ đến lúc chậm quay trở lại. Thương làm sao đôi lần hốt hoảng, mẹ hỏi em:

-Ông ngoại giờ nơi đâu, đã mất hay còn? Rồi ông sống ra sao? Dì con nữa, ra sao? Mẹ có gởi tiền nuôi họ hay không? Rồi mẹ có cúng dường, có lo cho trẻ mồ côi, hay quên tất cả những việc từng làm?

Em thật mừng bảo mẹ an tâm. Mẹ quên, em nhắc, không để gián đoạn, vì thời gian bây giờ còn lại không nhiều. Một lần, mẹ trả lời điện thoại.

-Dạ thưa Thầy con khỏe. Ăn ngon, ngủ yên vì mỗi đêm có con gái nằm bên. Nó thức dậy đấm bóp khi nghe trăn trở. Mà bây giờ mổ xong tự nhiên không còn đau nhức. Con gái vẫn thay nhau trông chừng giấc ngủ cho con.

-Dạ hết lo buồn, vì có nghĩ, có lo cũng không được như mình muốn. À, Con quên! Lúc niệm lúc không. Con không còn nấu ăn, cũng không nhớ ngày nào ăn chay giống trước đây.

Mẹ hồn nhiên như cỏ như cây, lay động theo nhân duyên có mặt. Tập thể dục và niệm Phật, mẹ làm khi được nhắc mỗi ngày, cả hai việc cùng thực hành trong vô thức. Đầu mùa hạ, hai mẹ con sửa soạn đi chơi xa. Vùng biển bờ cát trắng, nước trong xanh gợi nhớ biển Nha Trang bên nhà. Người bà con ở Tampa nhiều lần mời gọi, không ngại ngùng bày tỏ tình thương. Mẹ nhìn em miễn cưỡng, thoáng vẽ bất an trong câu hỏi sẽ ở đó bao lâu?

-Một tuần qua nhanh lắm mẹ ơi!
-Mẹ nghĩ hai ngày thôi là đủ.

Em cười, nhắc lại. Mẹ từng than là bị giam trong bốn bức tường ngày này qua ngày khác. Con một đàn nhưng lúc cần không đứa nào cạnh bên. Mẹ té gẫy xương hai lần trong đơn độc. Một chuyến nghỉ mát cùng con nơi miền biển nhiều năm không dám nghĩ. Chỉ hết lòng nghĩ lo cho lũ con và cháu mệt nhoài theo cuộc sống. Bây giờ em biết quý từng ngày, khi thấy mẹ tự mình thở được, rời xe lăn và cả walker, chỉ còn lại bên mình cây gậy nhỏ. Em muốn mẹ đi những bước thảnh thơi, đến nơi chưa đến như rong chơi cỏi tạm. Mẹ chắc chưa quên những lúc oằn mình vì cơn đau ngày nối ngày đêm nối đêm, thèm được thở khí trời, được đi trên chính đôi chân. Phải qua bao ngày gian khổ, khó khăn trong luyện tập, mẹ mới có sinh hoạt tạm bình thường trở lại, làm sao không quý an vui hiện tại. Thêm người anh thương mẹ nhất đời, âm thầm lo cho mẹ, cho em.

Cây cầu dài bắt qua con sông. Gió và nắng, cát và biển. Những cây phượng đỏ nở rợp trời quanh cây trái quê nhà nhìn thấy ở Tampa. Em ngắm nhìn thỏa thích mỗi ngày. Nỗi lo ngại sức khỏe mẹ không chịu nổi đã phai dần. Mẹ vui nhiều trong căn nhà ở ngoại ô, với ao nước, vườn cây và nhiều thứ rau giống như hồi ở VN. Phòng dành cho hai mẹ con có cửa sổ nhìn ra đường, nhiều bóng cây che mát khoảnh sân. Nơi chiếc bàn bên khung cửa em ngồi đọc những lá thư không phong bì, ngỡ như em chẳng đi xa. Mẹ ngủ và thức theo giờ quen thuộc. Em mừng hơn, bởi không nhắc mẹ vẫn nhớ mang theo xâu chuỗi, ngồi bên giường niệm Phật. Buổi trưa ở đây chỉ cần thêm bản hòa ca của lũ ve, là em được sống trọn vẹn những mùa hè đã mất. Khác chăng ngày xưa em ơ hờ, không biết tận hưởng hạnh phúc trong hiện tại. Buổi trưa ở đây êm đềm quá. Em lắng nghe hai bà mẹ già ngồi nhìn cây lá sau vuờn, kể chuyện ngày xưa. Mẹ nói với nguời cô bà con bằng tuổi mẹ, trên đường đời có duyên gặp nhau hoài.

-Hồi đó, mỗi lần cô từ Saigon về đi ngang nhà, tôi phải chạy ra bìa rừng lánh mặt. Quần áo chỉ có một bộ lành lặn mặc đi bán mỗi ngày. Về nhà, không dám gặp ai. Nhớ, muốn gặp cô nhưng lại quá tủi thân. Buồn khổ nhất là đám trai làng hay kéo tới nhà. Người tôi càng muốn tránh là người có lời hứa hôn giữa cha mẹ đôi bên.
-Vì sao phải tránh?
-Vì họ giàu, lại học ở Saigon. Người đó theo tôi nhắc lời giao ước nhưng tôi chối bỏ. Họ buồn đi biệt không về. Sau này ông ấy xin Cha tụi nhỏ đem con trai lớn của tôi về Saigon nuôi đi học mấy năm. Người mang nặng ân tình đó đã ra đi sớm. Nghĩ ra, tôi vẫn có duyên để gặp lại người ta, gặp lại cô và được cả hai người cùng giúp đỡ những khi hoạn nạn.

Em bồi hồi cảm động. Người xưa, tình xưa cao đẹp biết bao. Em ngước nhìn khuôn mặt người cô của mẹ. Năm tháng dù để lại nhiều dấu vết của thời gian, vẫn còn đọng nét đẹp mặn mà của thời xuân sắc.

-Bây giờ mình còn được gặp nhau là quý, là vui rồi. Hồi đó tôi sướng nhưng bây giờ tôi khổ.

Mẹ ngạc nhiên:

- Là nỗi khổ gì, cô nói được không?

Người cô già đôi mắt trở nên buồn, có ngấn nước đọng hai bên khóe:

-Con một bầy. Đứa yên ổn, đứa long đong. Đứa có gia đình, đứa đơn lẻ. Làm sao tôi an tâm vui sống tuổi già như nó muốn.

Mẹ nghĩ ngợi, đắn đo rồi chậm rãi trong từng câu nói.

-Mỗi đứa đều có cuộc đời riêng. Không mẹ cha nào lột da sống đời với con. Bây giờ cô chỉ cần sống an vui. Để ý, chăm sóc sức khỏe của mình cũng là thương con, thương cháu. Mình có buồn lo thì đời tụi nó cũng đâu thay đổi. Biết đâu nó không nợ nần ai nên được cuộc sống một mình. Hơn nữa cả đàn con đứa nào cũng hiền thiện, nên người. Tôi nhìn cô được con trai lo từ ly nước, từ bữa ăn. Đưa cô đi khắp chốn từ sau khi đoàn tụ, cảm thấy lòng vui vì phước báu của cô.

Đám sương mờ che ngang mẹ đã tan. Em bước tới bên hai người mẹ, bóp nhẹ đôi vai gầy của bà mẹ thương con quên sức yếu, vòng tay rã rời không sao ôm trọn đời con.

-Những lần bà qua thăm mẹ, con thấy bà cười hoài, nên hay nhắc mẹ về nụ cười an lạc đó. Đâu ngờ trong héo ngoài tươi! Nhìn cậu qua tuổi 60 còn nắm tay dắt mẹ đi, ngồi chẻ từng lóng mía lau nấu nước, hái trái trong vườn xay sinh tố cho mẹ uống. Để ý từng giấc ngủ, bữa ăn....Phước đó không mấy người có được. Mẹ con từng gần nỗi chết nên biết quý những gì mình đang có. Đi thăm bà cũng đem Phật đi theo. Mẹ không lo lắng buồn phiền nhiều giống như bà.

Bà chớp mắt nhìn em, kèm nụ cười hóm hĩnh

-Bà nghe câu niệm Phật vẳng ra mỗi buổi sáng chứ sao không? Còn biết có đứa làm tỳ nữ theo phò thái hậu, hay cười vì biết mình có phước nhiều. Con đừng lười biếng, nằm nghe niệm Phật mãi quên phận sự coi chừng mất việc!

Những ngày nơi xứ biển qua nhanh. Mẹ đi trong nắng gió mỗi ngày mà như không biết mệt. Khi thăm viếng những ngôi chùa và thiền viện quanh vùng, cậu kể.

-Đây là những thiền viện và chùa mà con chở cả nhà tới cầu nguyện cho dì trong kỳ giải phẫu vừa rồi. Sợ sức dì không chịu nỗi con chỉ biết cầu xin chư Phật, chư Bồ Tát từ bi gia hộ, bên cạnh những việc lành hồi hướng đến dì.

Mẹ cảm động qua từng lời nói. Cậu quý thương người chị bà con bằng tuổi mẹ mình nên gọi bằng dì, xưng con từ lần gặp đầu tiên. Em không ngạc nhiên về sự chân thành, mộc mạc dễ thương của những người miền nam, vùng quê ngoại. Bằng tuổi mẹ được xem như mẹ, không phân chia vai thứ họ hàng. Ngày mẹ từ bệnh viện về nhà, cậu gởi tặng món quà kèm theo mấy giòng thư. "Đây là những hột ngũ cốc khô có tác dụng giảm đau nhức và thư giãn. Con bỏ trong túi vải này may lại. Dì bảo các em heat nóng rồi để lên trên những chỗ đau. Con mong dì mau hết bệnh để lâu lâu con đưa má qua thăm. Những hột khô này của đứa em vợ từ Canada gởi. Ai cũng thương dì. Dì ráng khỏe con mừng".

Ngày nhỏ, em thường hay nghe anh chị nhắc tên người cậu bà con. Cậu ở Saigon, là thần tượng của đám con trai miền tỉnh nhỏ. Người phong trần ngang dọc một thời, mãi đến mấy mươi năm sau em mới gặp ở đây. Cậu luôn là người có chỗ đứng đẹp trong lòng của mọi người. Giản dị, chân thành thêm lạc quan, vui sống. Là sĩ quan không quân di tản, sang bên này cậu tiếp tục lái máy bay rồi đổi nghề sau lần máy bay bị rớt. Sống sót, lành lặn sau tai nạn hiểm nghèo, cậu hiểu thêm ra hạnh phúc đích thực quanh cuộc sống là những gì hiện có. Nỗi e ngại khi nhận nhiều chăm sóc của mẹ hết dần, sau một ngày đêm trong căn nhà ấm áp tình thương. Em thong dong đi bên cạnh, mẹ ngồi trên wheelchair để cậu đẩy khắp mọi nơi. Mấy đứa em gọi thăm từng buổi sáng, buổi chiều. Nghe như có nỗi băn khoăn trong câu nói rộn vui.

-Mẹ ở Houston hơn 25 năm mà không dễ dãi với đất nhà. Cứ ra nắng là về bệnh nhưng lại vui trong nắng phương xa. Phần chị, nói cho em nghe biển Florida có ấm, có trong? Cát có trắng và chị có thấy con dã tràng nào đang se cát? Không chừng nó chính là em. Làm hòai, mỏi mệt nhiều vẫn ở điểm khởi hành. Em ganh với hạnh phúc chị đang hưởng. Lo cho con xong, biết mẹ có còn để em được đi xa một lần với mẹ trong đời.

Mặt trời lặn, cơn nóng giảm dần theo chiều dẫn vào đêm. Em được hỏi và gật đầu khi nghe hai tiếng "biển đêm". Vầng trăng 14 dịu dàng tỏa sáng. Mọi người ngồi lại phía trên ngắm trời sao, Em rảo bước đi về bờ cát trắng. Trong khoảng tối mờ nghe biển thì thầm. Bài hát ngỡ quên lâu chợt sống lại đêm nay. "Nha Trang ngày về, mình tôi trên bãi khuya..." Chỉ tới đó rồi khựng lại. Tâm thức bây giờ không dẫn dắt em đi xa quá những gì trong tầm mắt. Không "bâng khuâng lòng tôi khóc, như oan hồn trách móc, ...". Nơi bờ biển đêm, xưa em đã khóc. Khóc vì không chấp nhận mọi điều tuần tự đổi thay. Em nghĩ "tình yêu bất diệt". Em khóc khi nghe lời nói thì thầm như tiếng gió vỗ về. Ngày sẽ qua, đời sẽ khác. Những gì thuộc về hôm nay không phải của ngày mai. Khi biết sống, bằng lòng hiện tại, mình sẽ thấy niềm vui... Những con sóng bạc đầu xô tràn bờ, nước ấm mơn man hai bàn chân trên cát. Em muốn thì thầm cùng biển đêm nay. Mình là con nước xuôi giòng trôi ra biển. Đã gặp nhau, sẽ gặp nhau và có trong nhau. Lòng mở rộng thênh thang cùng với biển. Em thấy đất nối trời, nước nối trăng qua những cầu mây. Cậu đi lần về mé biển, hỏi em đã hài lòng chưa khi có đủ trăng sao cùng trời biển quanh em. Và từ điểm này, em cứ bước thẳng về phía trước sẽ gặp vịnh Mexico thuộc về nơi chốn của em.

Hành lý lúc đi gọn, nhẹ, ngày về bỗng chợt kềnh càng. Hai thùng trái vải hái từ cây trồng ở vườn nhà, là niềm vui cho mẹ và em. Nỗi vui không đến từ trái ngọt mà đến từ hai buổi chiều cậu dẫn mẹ và em sang căn nhà cũ. Cậu muốn mẹ có dịp ngắm hai cây vải trái chín đỏ trên cành. Muốn mẹ ngồi dưới gốc cây, bẻ bớt những nhánh lá từ chùm vải màu đỏ rực cậu chuyền trên cây xuống. Kèm theo là bẹ chuối sứ chín vàng, thêm bó lá giang mẹ mong có đã lâu, để nấu nồi canh chua như mấy mươi năm trước nơi quê nhà của mẹ.

Chiều phi trường Tampa nắng. Trong mẹ, trong em cảm nghe như nắng ấm hơn. Em ôm từ giã những người mang tấm lòng thành. Dặn dò người mẹ quẳng gánh lo, vui sống cùng con. Cậu hỏi xin nhân viên phi trường để đi qua cổng an ninh, đẩy mẹ vào tận nơi xếp hàng chờ máy bay cất cánh. Một tuần lễ nghỉ làm đưa mẹ đi quanh như chưa đủ, cậu nắm tay dặn dò

- Mùa nhãn năm sau dì qua hái trái với con. Chắc đất nơi đây hợp nên dì vui và khỏe. Hay dì về ở luôn đây để con chăm sóc hai bà mẹ cho có bạn.

Máy bay rời phi đạo. Phía dưới còn nhìn thấy cây cầu băng ngang vùng nước nối sông cùng biển. Ngang trời, từng đám mây cuộn lại như tấm lụa dài, bay lơ lửng giữa không gian màu xanh biếc.

Thôi anh đừng hỏi, chiều nay mây hạ về đâu. Mây vẫn trôi, trôi trên buộc ràng của tin yêu, của tấm lòng mang theo, bên ngày tháng xứ người. Riêng em đã hết hỏi thầm. Mai anh về đâu? Mai này em sẽ về đâu?

Quỳnh My